Nowe, bardziej zielone oblicze Rynku to główny cel projektu, który niebawem przejdzie w fazę realizacji. 6 grudnia w Urzędzie Miasta i Gminy Koniecpol podpisano umowę z wykonawcą prac.

W dyskusji nad zakresem przedsięwzięcia ważny był głos mieszkańców. W połowie marca ubiegłego roku przeprowadzono badanie sondażowe, w którym mieszkańcy wypowiadali się na temat tej ważnej przestrzeni publicznej. Wpłynęło ponad 210 ankiet, z których wynikało, że Rynek  wraz z otoczeniem wymaga nowego spojrzenia. Mieszkańcy wskazywali w szczególności na konieczność powstania multifunkcyjnej przestrzeni. Pisali, iż teren wymaga poprawy estetyki i funkcjonalności poprzez stworzenie stref do wypoczynku i rekreacji, zwiększenia ilości zieleni urządzonej, pielęgnacji istniejącego drzewostanu, budowy „zielonego przystanku”, zlokalizowania miejsca do odpoczynku, toalety, zwiększenia ilości ławek i pozostałych elementów małej architektury, wykonania nowych nasadzeń, pergoli, zlokalizowania budek lęgowych dla ptaków i poidełek.

Sięgnijmy do przeszłości. Rewitalizację tego miejsca przeprowadzano w latach 2004-2006, na co wskazywała nazwa ówczesnego projektu. Tylko czy faktycznie była to rewitalizacja? W artykule pt. „Efekty rewitalizacji przestrzeni centralnych małych miast. Rynek – scena miejskiego życia bez aktorów” autorstwa Katarzyny Mazur-Belzyt z Politechniki Śląskiej¹⁾ dokonano oceny projektów rewitalizacyjnych z tamtego okresu, wśród których znalazł się również Rynek w Koniecpolu.  Autorka odpowiada na pytania: czy rynki wybranych miejscowości zostały kompleksowo zrewitalizowane, ożywione społecznie, czy też wprowadzone zmiany były rewitalizacją tylko z nazwy, a modernizacją i zwykłym procesem budowlanym w rzeczywistości? W poszukiwaniu odpowiedzi na powyższe pytania przeprowadzono analizy przestrzeni i usług w obrębie wskazanych przestrzeni. Posłużono się metodami szczegółowej inwentaryzacji pośredniej i bezpośredniej, a także sondażem ulicznym. W podsumowaniu stwierdzono, że „w praktyce polityka miejska ograniczyła rewitalizację wyłącznie do modernizacji płyty rynku, nie obejmując pierzei rynkowych, nie mówiąc już o aspektach społecznych czy gospodarczych”, a „prace dotyczyły wyłącznie płyty rynku i nie spowodowały rewitalizacji, czyli ożywienia (…). Działania pozbawione były kompleksowości i sprowadzone do rewaloryzacji, remontu, albo wręcz prostego procesu budowlanego”. Z opisu wynika, że  ponad 15 lat temu prawie cała powierzchnia rynku została „zabetonowana”, co też miało miejsce w wielu innych miejscowościach. Zachowano część istniejącej zieleni z chaotycznie rosnącymi starymi drzewami i trawnikami. W tym miejscu powstało też kilka innych elementów takich jak: kilka ławek i siedzisk, mała fontanna za pomnikiem bez obiegu zamkniętego czyli zasilana z wodociągu z odpływem do kanalizacji i inne drobne wyposażenie. Centralną część placu stanowi pomnik wśród drzew.

Rynek ma być wizytówką miasta, to na pewno – mówi jeden z mieszkańców ul. Partyzantów dobiegającej do Rynku. - Po drugie ma to być miejsce, w którym mieszkańcy nie tylko będą przechodzić z jednej na drugą stronę Rynku, ale też będą odpoczywać i z chęcią spędzać czas. To ma być piękne miejsce z zielenią, fontanną – taką jak w innych miejscowościach, gdzie będzie można usiąść i odpocząć oraz gdzie można organizować różne wydarzenia ogólnomiejskie.

Poznanie stanowiska mieszkańców odnośnie tego miejsca pozwoliło więc na stworzenie przestrzeni rynku przyjaznej dla mieszkańców, a w szczególności bardziej zielonej.

Mam nadzieję, że po zakończeniu nasadzeń, uzupełnieniu elementów małej architektury o ławki, pergole, nowa zielona przestrzeń będzie zachęcać mieszkańców do spacerów. A zieleń w połączeniu ze modernizowanymi w tym roku ulicami: Pułaskiego i Chrząstowską oraz odnawianym obiektem zabytkowego kościoła pw. Trójcy Świętej sprawi, że centrum Koniecpola stanie się prawdziwą wizytówką – mówi burmistrz miasta i gminy Koniecpol Ryszard Suliga.

Projekt zagospodarowania terenu na zieloną przestrzeń przewiduje utrzymanie i pielęgnowanie zachowanych elementów dawnej kompozycji, ale także wprowadzanie nowych elementów zagospodarowania. Wszelkie działania projektowe mają na celu odzwierciedlenie i podkreślenie walorów tego miejsca, przy jednoczesnym umożliwieniu wykorzystania go na potrzeby współczesne. Projekt uwzględnia „odbetonowanie” rynku i wypełnienia go różnorodną zielenią od niskiej do wysokiej.

Zgodnie z dokumentacją projektową, przewidziano funkcjonowanie generalnie dwóch zasadniczych jednostek przestrzennych, tj.  części parkowej - zadrzewionej wraz z urządzeniami i miejscami rekreacyjnymi ulokowanej na południowy zachód od centralnie usytuowanego pomnika i niewielkich miejsc wypoczynkowych w sąsiedztwie kompleksów „starej” zieleni – po stronie północnej oraz utrzymanie przestrzeni wybrukowanej, ale zmniejszonej powierzchniowo w stosunku do istniejącej na rzecz terenów zielonych ulokowanej na osi rynku i pomnika oraz przed nim, która tworzy przestrzeń reprezentacyjną.

Jakie prace będą realizowane? Wygodne ławeczki, na których będzie można usiąść w cieniu drzew, pergole zachęcające do wypoczynku, uruchomiona zostanie fontanna z obiegiem zamkniętym zapewniającym oszczędzanie wody. Projekt zakłada wprowadzenie na teren rynku więcej zieleni w związku z oczekiwaniami mieszkańców. Będą nowe nasadzenia drzew, kwiatów i bylin, odnowione zostaną trawniki.

Posadzenie nowych drzew w miejsce chorych i uschniętych wymaga zastosowania specjalnych rozwiązań umożliwiających roślinom funkcjonowanie i rozwój nawet pośród sąsiadującego utwardzonego terenu oraz sieci infrastruktury technicznej przebiegającej przez ten plac. A przy okazji, na skutek zmniejszenia betonowej powierzchni placów, zwiększy się retencja wód deszczowych, a samo centrum miasta nie będzie się tak intensywnie nagrzewać, szczególnie w części północnej.

Zły stan drzewostanu w tym miejscu ma swoje źródło w zabetonowaniu Rynku jaki miał miejsce w przeszłości, co spowodowało brak nawodnienia, a więc brak dostarczania odpowiednich wartości odżywczych – mówi Sebastian Musiał, sekretarz gminy. - Betonowa nawierzchnia uniemożliwiała właściwy rozwój systemu korzeniowego, który obumarł. Obecnie na samej płycie Rynku rośnie 51 drzew, w tym 11 jest chorych lub całkowicie uschniętych, co ustalono w przeprowadzonej specjalistycznej analizie dendrologicznej. Część drzew to lipy – w większości ogłowione z ubytkami wewnętrznymi rosnące wzdłuż chodnika po wschodniej stronie rynku, których korzenie uszkadzają chodnik i okoliczne budynki. Usuniętych ma być więc 11 drzew na rynku oraz 22 sztuki lipy drobnolistnej. W to miejsce posadzone zostaną 42 nowe drzewa liściaste. Bilans jest więc dodatni.

Oprócz prac na płycie Rynku zmodernizowany zostanie układ chodników po stronie wschodniej i południowej. Zamontowane też zostaną nowe, energooszczędne lampy oświetleniowe oraz elementy oświetlające pomnik, donice z siedziskami oraz oświetlenie liniowe przy wejściu na Rynek od strony północnej. 

Wybudowana zostanie także publiczna toaleta. Odnowiony zostanie plac zabaw poprzez dostawę i montaż nowych oraz bezpiecznych urządzeń wraz z budową ogrodzenia chroniącego dzieci przed niekontrolowanym wbieganiem na jezdnię lub miejsca parkingowe.

Rynek będzie wyglądał na pewno bardziej estetycznie. To po pierwsze. Po drugie - mieszkańcom będzie łatwiej zaparkować. Kierowcy nie mają powodu do obaw, bo przy rynku powstanie także większy parking z 30 miejscami – mówi wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Koniecpolu Robert Chojnacki. – Przystanek autobusowy też zyska nowe oblicze, bo projekt przewiduje powstanie tzw. zielonego przystanku z wygodnym wyposażeniem dla oczekujących na autobus.

 

¹⁾ Katarzyna Mazur-Belzyt - Politechnika Śląska, Efekty rewitalizacji przestrzeni centralnych małych miast. Rynek – scena miejskiego życia bez aktorów”, Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN, 2016, str. 79-93