Liliana Bielas-Kostyra: Pani Skarbnik, w ostatnim czasie jedna z lokalnych redakcji, chyba w krzywym zwierciadle, przedstawiła przyjęte założenia budżetowe, które wybrzmiały bardzo pesymistycznie, czy rzeczywiście, jak zacytuję z artykułu: „w gminnej kasie może hulać wiatr…”?
Monika Starczewska: - Pani Redaktor, jak powszechnie wiadomo sytuacja samorządów z roku na rok staje się coraz trudniejsza, co jest związane z odgórnymi, niezależnymi od gminy, regulacjami państwa oraz szalejącą inflacją, o czym informujemy mieszkańców na bieżąco. Nie ukrywam, że podwyżki cen za energię, rosnące koszty wynagrodzeń pracowniczych i ogólny wzrost kosztów zarówno bieżących, jak i kosztów związanych z realizacją poszczególnych inwestycji, przy malejących dochodach własnych gmin z tytułu udziału w podatku PIT, pomimo częściowej rekompensaty ze strony Ministerstwa Finansów w postaci dodatkowych udziałów w PIT, jest dużym utrudnieniem dla samorządów. Mimo tego sytuacja finansowa Gminy Koniecpol jest nadal w dużo lepszym stanie niż jeszcze kilka lat temu i nie rozumiem dlaczego ktoś sugeruje coś innego na forum publicznym, wprowadzając opinię publiczną w błąd. Wiem, że nie każdy jest finansistą i nie każdy zna konstrukcję budżetów gmin oraz zasady ich opracowania i może mylić pojęcia typu deficyt budżetowy, zadłużenie itd.
Liliana Bielas-Kostyra: Pani Skarbnik, jakie jest bieżące zadłużenie gminy i z czego wynika planowany deficyt budżetowy na rok 2023?
Monika Starczewska: - Z roku na rok sukcesywnie spada zadłużenie gminy z poziomu ponad 16 mln zł na koniec 2014 roku do poziomu niespełna 7 mln zł na koniec 2022 roku. Każda jednostka samorządu terytorialnego w Polsce zaciąga zobowiązania, by zrealizować inwestycje, które już teraz będą poprawiać jakość życia mieszkańców, nie czekając na lepsze czasy, które nie wiadomo kiedy nastąpią, a finanse gmin oceniane są na podstawie poziomu wskaźników obsługi zadłużenia przez Regionalną Izbę Obrachunkową. Ciągle zapominamy o kłopotach finansowych gminy z przeszłości, które przez wiele lat będą jeszcze wpływać na nasz budżet. Ostatnia emisja obligacji miała miejsce w 2018 roku i była konieczna ze względu na spłatę starego zadłużenia po programie naprawczym, zwrot za sortownię i tylko częściowo na wkład własny do szeregu inwestycji, na które gmina pozyskała dofinansowanie – często na poziomie 80-90 proc., o realizacji których na bieżąco informujemy. Tylko w ubiegłym roku wydatki majątkowe, w tym inwestycyjne wyniosły ponad 11,4 mln złotych i były całkowicie pokryte zrealizowanymi dochodami, nadwyżką i wygospodarowanymi wolnymi środkami bez konieczności zwiększania zadłużenia, a przeciwnie, mimo ogromnych wydatków inwestycyjnych związanych z nadrabianiem wieloletnich zaległości infrastrukturalnych, zadłużenie zostało drastycznie obniżone.
Liliana Bielas-Kostyra: Z czego wynika planowany deficyt budżetowy na rok 2023?
Monika Starczewska: - Zakładany deficyt to w 90% planowane wydatki inwestycyjne i jest to przede wszystkim wkład własny do pozyskanych środków zewnętrznych, dotacji, bez którego nie byłaby możliwa realizacja inwestycji, a tym samym rozwój naszej małej ojczyzny, którą jest obszar gminy i właśnie ten wkład własny zamierzamy pokryć emisją obligacji. Aby to oceniać należy znać się trochę na zasadach finansowania projektów dotowanych ze środków zewnętrznych. Dotacja to najczęściej refundacja, a więc najpierw gmina wydatkuje środki, a potem po sporządzeniu wniosków o płatność odzyskuje wydatkowane środki poprzez właśnie refundację. Pozostałe 10 % zakładanego deficytu to wydatki bieżące, które planujemy pokryć wygospodarowanymi wolnymi środkami. Wolnymi środkami pokryjemy również spłatę zadłużenia z lat poprzednich w kwocie prawie 1,1 mln zł.
Przypomnę, że Gmina pozyskała środki z Rządowego Funduszu Polski Ład Program Inwestycji Strategicznych na realizację zadań inwestycyjnych w wysokości ponad 22,26 mln złotych na następujące zadania:
1.„Budowa integracyjnego zespołu przedszkolno-żłobkowego w Koniecpolu z 6 oddziałami przedszkolnymi i oddziałem żłobkowym” - 9.017.475,75 zł
2.„Przebudowa i rozbudowa ul. Rzecznej w Koniecpolu wraz z budową parkingu dla obsługi targowiska gminnego i strefy przemysłowej” - 6.227.915,00 zł
3.„Przebudowa ulicy Niwa w Koniecpolu” - 1.109.811,25 zł
4.„Przebudowa zespołu sportowego w Koniecpolu - zaplecze sportowe z zagospodarowaniem terenu” – 4.442.400,00 zł
5.„Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w Koniecpolu, "dzielnica Magdasz" - etap II, podetap 1” - 1.470.969,45 zł
Część z tych zadań to zadania z okresem realizacji przekraczającym rok budżetowy.
Ponadto ze środków europejskich zaplanowane są na rok 2023 dochody w kwocie ponad 10,6 mln złotych na następujące zadania:
- „Przebudowa istniejącego targowiska gminnego z infrastrukturą towarzyszącą wraz z budową zadaszonej części handlowej na cele promocji lokalnych produktów” w kwocie 1.000.000,00 zł, zgodnie z załącznikiem nr 1 do Uchwały nr 1486/358/VI//2022 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 24.08.2022 r.,
- „Budowa sieci wodociągowej z przyłączami etap III w mieście i gminie Koniecpol - budowa sieci wodociągowej z przyłączeniami w miejscowościach: Wąsosz, Kuźnica Wąsowska, Łysaków” w kwocie 5.000.000,00 zł, zgodnie z załącznikiem nr 1 do Uchwały nr 1487/358/VI//2022 Zarządu Województwa Śląskiego z dnia 24.08.2022 r.,
- „Przebudowa drogi Łysiny – Radoszewnica” w kwocie 3.328.293,00 zł,zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie.
- „Przedsięwzięcie grantowe – Koniecpol bez barier. Przystosowanie budynku Urzędu Miasta i Gminy dla osób ze szczególnymi potrzebami” w kwocie 4.650,00 zł.
Aktualnie plan wydatków inwestycyjnych na 2023 rok wynosi ponad 38,9 mln złotych.
Plan dochodów w obecnym budżecie to ponad 68,3 mln złotych, a plan dochodów na koniec 2014 roku – dla porównania - wynosił 25,9 mln złotych. Proszę zatem zwrócić uwagę, że przy tak dużym wzroście mamy dużo niższy poziom zadłużenia, a tym samym mniejsze niż dopuszczalne poziomy wskaźników zadłużenia dla gminy. Mówiąc prościej - wraz ze wzrostem dochodów wzrasta poziom możliwego i bezpiecznego zadłużenia. Inne jest dopuszczalne zadłużenie, czy bezpieczny deficyt przy dochodach na poziomie 10 mln zł, inny przy 26 mln zł, a inny przy dochodach wynoszących ponad 68 mln zł.
Aby zrealizować wszystkie zaplanowane zadania i nie zaprzepaścić przyznanych środków gmina musi zapewnić wkład własny. Priorytetem jest zawsze realizacja zadań, na które udaje się pozyskać dofinansowanie, a wymienione zadania to zadania ważne dla funkcjonowania i rozwoju gminy. Pragnę podkreślić, że przy planowanym poziomie emisji obligacji budżet spełnia wymagane wskaźniki z art. 243 ustawy o finansach publicznych. Zatem dziwią mnie wypowiedzi niektórych osób i treść artykułów oraz trudno zrozumieć intencje takich działań, a już na pewno nie można ich analizować w kategoriach merytorycznych. Przed mieszkańcami gminy nie będziemy przecież ukrywać, że rosną wydatki bieżące, koszty energii i jest inflacja. Każdy prowadzi swoje gospodarstwo domowe i doskonale zna sytuację gospodarczą. Zatrzymanie zadań inwestycyjnych oznacza stagnację i zatrzymanie rozwoju. Czy tego chcemy? Podkreślę, że jest odwrotnie niż pisze jeden z portali informacyjnych - akurat w gminie Koniecpol mamy relatywnie dobrą sytuację. Dzięki pilnowaniu przez lata wydatków budżetowych, problemów z wkładem własnym nie mamy, a niestety niektóre gminy radzą sobie w tym zakresie słabiej.
Liliana Bielas-Kostyra: - Proszę o podsumowanie sytuacji finansowej gminy w kilku słowach.
Monika Starczewska: - Nasza gospodarka finansowa prowadzona jest w sposób przemyślany i bezpieczny. Zasadą jest utrzymanie dopuszczalnych wskaźników obsługi zadłużenia, wynikających z ustawy o finansach publicznych. Naszym celem przy sporządzaniu budżetu na każdy kolejny rok jest zrównoważony rozwój całej gminy. Podsumuję zapewniając, iż w gminnej kasie „nie hula wiatr” i w dalszym ciągu dysponujemy wygospodarowanymi wolnymi środkami, które pozwolą nam pokryć część planowanego deficytu. Finanse gminy są cały czas pod szczególnym nadzorem, liczona jest każda złotówka, a na bezpieczny deficyt możemy sobie zatem pozwolić ze względu na całkowite jego pokrycie obligacjami i wygospodarowanymi wolnymi środkami. Również rozchody zostaną pokryte wolnymi środkami i nie ma potrzeby zaciągania kredytów na ten cel, jak często robią inne gminy. To właśnie deficyt pozwala na zrealizowanie większej ilości inwestycji. Istotą jest bowiem aby był to deficyt bezpieczny, a ewentualny dług – DOBRY, tzn. taki, który pomaga realizować inwestycje wspierające siłę finansową gminy i pomaga pozyskiwać dofinansowanie – czyli stanowi tzw. „wkład własny”.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała Liliana Kostyra.
